Vườn quốc gia Xuân Sơn có tổng diện tích hơn 15 nghìn ha, nằm ở điểm cuối của dẫy Hoàng Liên Sơn, thuộc địa phận huyện Tân Sơn – Phú Thọ. Đây không chỉ là kho báu tài nguyên quý giá, nơi lưu giữ sự đa dạng sinh thái cao với nhiều loại động, thực vật đặc hữu quý hiếm, trong đó có nhiều loài nằm trong Sách đỏ Việt Nam. Bên cạnh đó còn có rất nhiều tiềm năng phát triển du lịch sinh thái gắn với rừng nguyên sinh khi tập trung nhiều cảnh quan thiên nhiên. Đặc biệt, người dân địa phương nơi đây còn lưu giữ những bản sắc văn hoá, những nét sinh hoạt truyền thống của người đồng bào Mường, Dao như các lễ hội truyền thống, các điệu múa… được lưu truyền, bảo tồn, phát triển ở vùng lõi bao gồm 4 bản: “Bản Dù, bản Lấp, bản Cỏi, bản Lạng”.

Một trong những điểm ấn tượng của rừng nguyên sinh tại VQG Xuân Sơn đối với mỗi du khách đó chính là khu rừng già cả trăm năm tuổi. Du khách sẽ phải trầm trồ trước những cây cổ thụ, đại thụ lớn với thân cây khổng lồ, 6 người ôm không xuể. Sự sần sùi, rêu phong trên những thân cây này cũng đủ nói lên sự “già cỗi” tại nơi đây. Khách du lịch khi dạo bước trong khu rừng già nguyên sinh này sẽ có cảm giác rất dễ chịu, mát mẻ bởi những tán cây hùng vĩ tại đây. Chưa kể, khung cảnh thiên nhiên thơ mộng, yên bình cũng sẽ khiến du khách cảm thấy rất thư giãn. Vẻ đẹp của rừng được đặc trưng bởi những hàng cây xanh mướt to lớn đổ bóng mát cùng với khung cảnh hoang sơ và hùng vĩ chắc chắn sẽ làm những con người mê khám phá vô cùng phấn khích.

       (Ảnh Tuấn Dũng)

Bên cạnh sự đa dạng của hệ động thực vật có tuổi cách đây hàng trăm triệu năm đã tạo nên hệ thống 16 hang động tuyệt đẹp với thạch nhũ đẹp, đa dạng hình dáng, sắc màu. Tiêu biểu như hang Thổ Thần với những thạch nhũ muôn hình vạn trạng, kỳ bí, lung linh huyền ảo; Hang Lạng là hang dài và rộng nhất trong khu vực, có chỗ rộng tới 20m, cao 15m và dài tới 7km, đặc biệt lòng hang hun hút là một con suối ngầm với nhiều nguồn nước ngầm đổ vào dòng nóng, dòng lạnh, ăn thông tới tận hang Cỏi; Hang Na với những cánh đồng ruộng bậc thang đá, cảnh cột đá, nhũ đá soi mình trên mặt nước, đặc biệt có một khối nhũ đá buông dài xuống lòng hang khi gõ phát ra âm thanh vang, trong trẻo như tiếng đàn đá thật là huyền diệu và hấp dẫn; Ðộng Tiên là một hang ngầm trong lòng núi đá cẩm thạch dài 10km. Nơi đây còn có hệ thống suối, bãi đá và thác nước cũng rất phong phú: thác Lưng Trời, thác Tô Anh, thác Tô Bun, thác Kẹm, thác Xoan… Sức lôi cuốn của VQG Xuân Sơn ngoài cảnh quan thiên nhiên, hệ sinh thái đa dạng phong phú… Vườn Quốc gia Xuân Sơn được người dân các bản làng sinh sống: bản Dù, bản Cỏi, bản Lấp, bản Lạng,… chủ yếu là dân tộc Mường và dân tộc Dao. Đến với Xuân Sơn quý khách sẽ được thưởng thức các làn điệu văn hoá đặc sắc như đốt lửa trại, nhảy sạp, xem múa cấp sắc,… và nét ẩm thực vô cùng hấp dẫn mang hương vị vùng Tây Bắc mà chỉ nơi đây mới có như gà chín cựa, vịt lam, cá suối,… các món rau rừng như rau dớn, rau sắng,… Hiện tại, nơi đây đang mọc lên rất nhiều các Homestay: Quỳnh Nga Homestay, Homestay Tuệ Anh, Homestay Lâm,… được thiết kế độc đáo với không gian trang trí mang đậm bản sắc các dân tộc cư trú nhằm mang lại cho khách du lịch những chuyến đi nghỉ dưỡng, trải nghiệm vô cùng thú vị.

Khách du lịch khi đến với VQG Xuân Sơn sẽ được trải nghiệm du lịch sinh thái là hình thức du lịch hướng tới thiên nhiên, có tác động tích cực đến việc bảo vệ môi trường và văn hóa, mang lại lợi ích về tài chính cho cộng đồng địa phương và đóng góp cho các nỗ lực bảo tồn. Giúp cải thiện đời sống của người dân, giảm thiểu các tác động tiêu cực ảnh hưởng đến tài nguyên thiên nhiên trong vùng lõi của khu bảo tồn, đồng thời góp phần giới thiệu các giá trị đa dạng sinh học, môi trường sinh thái, lịch sử, văn hóa tới khách du lịch trong và ngoài nước.

Ảnh và bài: Tuấn Dũng - TTTTXTDL